Jelita pełnią ważną funkcję w organizmie. Dzięki nim możemy wchłaniać składniki odżywcze z pożywienia oraz przetwarzać resztki, by móc je wydalić. Niewiele osób wie, że jelita reagują na zmiany pór roku. Dlaczego zimą układ pokarmowy funkcjonuje inaczej i jak można o niego zadbać? Tych informacji dowiesz się z tego artykułu.
Sezonowość pracy jelit
Mikrobiota to złożony ekosystem. Należą do niego bakterie, grzyby, wirusy, archeony oraz mikroeukarioty. Warto wiedzieć, że występuje ona w całym przewodzie pokarmowym, a nie wyłącznie w jelitach. Praca jelit zmienia się w zależności od pory roku, ponieważ są bardzo delikatne i podatne na prowadzenie niewłaściwego stylu życia. Właśnie dlatego zima to czas, kiedy układ pokarmowy i jelita wymagają szczególnej uwagi.
Niskie temperatury nie zachęcają do aktywności fizycznej, a krótsze dni i brak słońca powodują niedobór witaminy D. Zimą zmniejsza się również różnorodność bakterii jelitowych, a perystaltyka jelit ulega spowolnieniu. W konsekwencji szereg problemów związanych z jelitami może obniżyć działanie układu odpornościowego, co zwiększa ryzyko infekcji.
Jelita reagują na zmiany pór roku – jak dbać o nie zimą?
Zimą pogarsza się dostępność świeżych owoców i warzyw pochodzących z Polski. Aby dostarczyć organizmowi potrzebne witaminy i minerały, warto spożywać produkty sezonowe. Doskonałą propozycję zimowych owoców będą mandarynki lub kiwi. W kwestii warzyw warto wybrać buraki lub kapustę. To oczywiście tylko niektóre propozycje zdrowych owoców i warzyw dostępnych w tym sezonie. Niemniej jednak warto wybierać takie, które są bogate w błonnik pokarmowy, wspierający funkcjonowanie jelit – np. warzywa korzeniowe, kasze i strączki.
Należy także pamiętać o piciu wody. Zimą organizm nie pokazuje oznak pragnienia tak bardzo, jak latem. Mimo to nadal wymaga utrzymania nawodnienia na odpowiednim poziomie. Nieodpowiednie nawodnienie może prowadzić do odwodnienia, wysuszenia się skóry, a nawet gorączki.
Równie ważną rolę w utrzymaniu mikrobioty jelitowej na odpowiednim poziomie pełnią zdrowe źródła tłuszczów. Można spotkać je w produktach, takich jak awokado, orzechy i oliwa z oliwek. Aby ograniczyć problemy z trawieniem, powinno unikać się potraw bogatych w tłuszcze nasycone.
Suplementacja witaminy D zimą pomaga wyrównać jej niedobór spowodowany brakiem słońca. Z kolei probiotyki bogate w bakterie kwasu mlekowego wspierają odporność organizmu, pomagając zachować równowagę jelitową. Co więcej, ich obecność sprzyja procesom trawiennym. Do swojej diety warto więc dodać jogurty, kefiry i kiszonki.
Spożywanie ciepłych i lekkostrawnych posiłków wpłynie na mikrobiotę jelitową lepiej niż zimne i ciężkostrawne jedzenie. Ułatwi trawienie i zredukuje uczucie ciężkości, ból brzucha oraz wzdęcia. Dodatkowo unikaj smażonych i ostrych potraw.
Ważną rolę w utrzymaniu odpowiedniej mikrobioty jelitowej pełni również serotonina, zwana potocznie hormonem szczęścia. W większości jest wytwarzana w obrębie przewodu pokarmowego, gdzie zwiększa opróżnianie żołądka, motorykę jelit i wydzielanie jelitowe. To oczywiście tylko niewielka część jej zadań, lecz aby funkcjonowała poprawnie, jej ilość w organizmie musi być na odpowiednim poziomie. Warto więc wykonywać regularne ćwiczenia, wysypiać się i dbać o dietę.
Kiedy udać się do specjalisty?
Jelita i układ pokarmowy jest bardziej skomplikowany, niż się wydaje. Do jego poprawnego funkcjonowania potrzeba świadomego wybierania produktów, spożywania regularnych posiłków i treningów fizycznych. Jeśli czujesz, że Twoja dieta i tryb życia jest odpowiedni, a mimo to odczuwasz zaburzenia mikrobioty jelitowej – wzdęcia, ból brzucha, problemy z wypróżnianiem, długotrwałe zaparcia/biegunki, spadek odporności na infekcje w okresie zimowym lub zmiany w samopoczuciu – warto udać się do gastroenterologa lub dietetyka, który dokona diagnozy.
W LuMedic możesz zarejestrować się telefonicznie, dzwoniąc pod nr tel. 22 150 20 20 i wybierając specjalistę:
- dr hab. n. med. Michał Lipiński, gastroenterologia,
- mgr Aleksandra Bąk, dietetyka.