SIBO, czyli zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth) to stan, w którym w jelicie cienkim występuje zwiększona liczba nieprawidłowych bakterii. Jeśli widzisz u siebie takie objawy, jak: wzdęcia, bóle brzucha czy problemy trawienne, być może cierpisz właśnie na SIBO.

Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego jest skomplikowaną i często trudną do zdiagnozowania dolegliwością. Często mylone jest z innymi problemami trawiennymi, co może prowadzić do długotrwałego dyskomfortu i poważniejszych problemów zdrowotnych. Dlatego w tym artykule wyjaśniamy, czym jest SIBO, jakie są jego objawy, a także jak wygląda diagnozowanie i leczenie tego schorzenia.

Na czym polega SIBO?

SIBO to stan, w którym dochodzi do przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim. W normalnych warunkach większość bakterii znajduje się w jelicie grubym. Jednak gdy wędrują one do jelita cienkiego i zaczynają się tam namnażać, dochodzi do przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego. W efekcie bakterie te fermentują niestrawione resztki pokarmowe, co może prowadzić do poważnych zaburzeń trawienia i wchłaniania składników odżywczych.

Objawy zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego

Mało specyficzny charakter objawów zespołu SIBO powoduje, że schorzenie to łatwo pomylić z innymi chorobami układu pokarmowego, m.in. z zespołem jelita drażliwego (ibs), co utrudnia postawienie właściwej diagnozy.

Objawy, które mogą wskazywać na SIBO, to m.in.:

  • klasyczny objaw to tendencja do luźnych wypróźnień, którym może towarzyszyć biegunka,
  • wzdęcia,
  • przelewania w jelitach,
  • czasami spadek masy ciała.

Do objawów pozajelitowych należą:

  • depresja,
  • zespół przewlekłego zmęczenia,
  • bóle stawów,
  • zmęczenie,
  • trądzik różowaty.

Przyczyny SIBO

Rozrost flory bakteryjnej w jelicie cienkim może wynikać z różnych przyczyn. SIBO najczęściej powstaje na skutek:

  • choroby tarczycy (nadczynność i niedoczynnosc tarczycy- zaburzaja perystaltykę);
  • cukrzyca, choroby wątroby i nerek;
  • celiakia;
  • stosowanie IPP– inhibitorów pompy protonowej;
  • stres;
  • zaburzeń czynności motorycznej (perystaltyki) jelit – np. w zespole jelita drażliwego, twardzinie układowej, cukrzycy (neuropatia cukrzycowa) czy chorobie Parkinsona;
  • nieprawidłowości w budowie anatomicznej – zwężenie jelita (po radioterapii), zrosty pooperacyjne w jamie brzusznej, omijające operacje bariatryczne, stan po operacjach, podczas których doszło do wycięcia fragmentu jelita – zastawki krętniczo-kątniczej;
  • zaburzeń trawienia w przebiegu różnych chorób, np.: przewlekłe zapalenie trzustki, mukowiscydoza marskość wątroby, przewlekła choroba nerek;
  • przyjmowania niektórych leków – opioidów czy leków hamujących wydzielanie żołądkowe;
  • niedoborów odporności – niedobór IgA, zakażenie HIV;
  • choroba uchyłkowa jelita grubego (anatomiczne upośledzenie parystaltyki);
  • występowanie SIBO może być także spowodowane podeszłym wiekiem.

Diagnostyka zespołu przerostu bakteryjnego jelita cienkiego

Nieleczone SIBO może prowadzić do szeregu dolegliwości żołądkowo-jelitowych, co może skutkować znacznym upośledzeniem jakości życia, dlatego tak kluczowe jest postawienie odpowiedniej diagnozy.

Niestety diagnostyka SIBO może być wyzwaniem, ponieważ objawy SIBO są niespecyficzne i mogą przypominać inne dolegliwości jelitowe.

Aby rozpoznać SIBO, należy udać się do gastrologa. Lekarz po przeprowadzeniu wywiadu dotyczącego objawów, ich charakteru, czasu trwania i chorób towarzyszących i zbadaniu pacjenta, skieruje pacjenta na badania dodatkowe w kierunku SIBO.

Najczęściej stosowaną metodą diagnostyczną zespołu przerostu bakteryjnego jelita cienkiego jest wodorowy test oddechowy, z glukozą lub laktulozą. Test z laktulozą jest rekomendowany z uwagi na większą swoistość.

Inne metody diagnostyczne obejmują:

  • badanie mikrobiologiczne treści pobranej z jelita podczas endoskopii (aspirat jelitowy).

Dodatkowo warto wykonać:

  • badania obrazowe, takie jak: RTG przewodu pokarmowego (tzw. wlew kontrastowy), rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT), które mogą pomóc wykluczyć inne przyczyny objawów;
  • badania laboratoryjne krwi (morfologia krwi, stężenie witaminy B12, albumina, kwas foliowy)

Wodorowy test oddechowy w diagnostyce zespołu rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego

Wodorowy test oddechowy jest nieinwazyjną metodą rozpoznawania SIBO.

Test polega on na spożyciu substancji testowej (glukozy lub laktulozy), a następnie mierzeniu poziomu wodoru i metanu w wydychanym powietrzu. Wzrost poziomu tych gazów sugeruje obecność nadmiernej liczby bakterii w jelicie cienkim, które fermentują laktulozę lub glukozę.

Test wykonywany jest na czczo. Dodatkowo w dniu poprzedzającym badanie nie może spożywać pokarmów podlegających fermentacji (np. węglowodanów złożonych). Pacjent powinien pozostać na czczo przez 8–12 godzin przed badaniem, unikać palenia tytoniu i ograniczyć wysiłek fizyczny.

Pacjent powinien także na 4 tygodnie przed badaniem zaprzestać przyjmowania antybiotyków, a na ok. tydzień przed badaniem – leków prokinetycznych i przeczyszczających.

Leczenie i dieta SIBO

Leczenie SIBO obejmuje kilka etapów i zazwyczaj jest zindywidualizowane w zależności od przyczyny i nasilenia objawów. Podstawowe podejścia terapeutyczne to:

  • Dieta: Zmiana na dietę o niskiej zawartości fermentujących oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów i polioli (FODMAP) może pomóc zmniejszyć objawy. Inne podejścia dietetyczne to dieta bezglutenowa, eliminacyjna lub specyficzna dieta węglowodanowa (SCD);
  • Antybiotykoterapia: Stosowanie antybiotyków, takich jak rifaksymina, metronidazol czy neomycyna, które pomagają zmniejszyć ilość bakterii w jelicie cienkim;
  • Probiotyki i prebiotyki: Wprowadzanie probiotyków w leczeniu SIBO może pomóc w przywróceniu równowagi mikroflory jelitowej, jednak ich stosowanie w przypadku SIBO wymaga konsultacji z lekarzem;
  • Leczenie chorób współistniejących: identyfikacja i leczenie podstawowych problemów zdrowotnych, które mogą przyczyniać się do SIBO, takich jak zaburzenia motoryki jelit, może być kluczowe dla długoterminowego sukcesu terapii.

SIBO jest skomplikowaną i często trudną do zdiagnozowania dolegliwością, ale z odpowiednią diagnozą i leczeniem można skutecznie zarządzać jej objawami i poprawić jakość życia. Jeśli podejrzewasz u siebie SIBO, skonsultuj się z lekarzem gastrologiem, który przeprowadzi odpowiednie badania i zaleci indywidualnie dopasowane leczenie.