Skóra jest największym ludzkim organem. To ona stanowi pierwszą warstwę, która chroni pozostałe narządy. Przez całe życie jest narażona na wiele niekorzystnych czynników. Właśnie dlatego, gdy dostrzegamy na niej niepokojące zmiany, w pierwszej kolejności osądzamy otoczenie. Czy słusznie?

Zamiast od razu zrzucać winę na używane kosmetyki czy złą dietę, warto dowiedzieć się, jaki jest wpływ hormonów na zdrowie skóry. Całkiem możliwe, że to hormony są odpowiedzialne za jej pogorszenie.

Czym są hormony?

Hormony to związki chemiczne wytwarzane przez gruczoły dokrewne. Ich zadaniem jest koordynacja procesów chemicznych zachodzących w komórkach i tkankach. Narządy dokrewne, w których są produkowane, są zlokalizowane w różnych częściach ciała. Należą do nich:

  • podwzgórze
  • przysadka,
  • szyszynka,
  • tarczyca,
  • przytarczyce,
  • trzustka,
  • nadnercza
  • jajniki,
  • jądra.

Działanie hormonów jest skomplikowane. Mają duży wpływ na funkcjonowanie, wygląd i zachowanie. Zaburzenia hormonalne mogą hamować lub pobudzać pracę narządów. Dzieje się tak np. podczas choroby, dojrzewania lub menopauzy. Skutkuje to zaburzeniem ich normalnej pracy. W konsekwencji można odczuć wahania wagi, rozdrażnienie, spadek libido, bądź zmiany skórne.

Wpływ hormonów na zmiany skórne

Istnieje wiele rodzajów zmian skórnych, wywołanych zaburzeniami hormonalnymi. Zalicza się do nich trądzik, brodawki, włókniaki miękkie, tłustą skórę, zapalenie skóry, przebarwienia, bladą cerę, zmarszczki, utratę elastyczności, egzemę, wysypkę, suchość i świąd. Postęp endokrynologii umożliwił dokładne poznanie hormonów wpływających na stan skóry:

Prolaktyna – hormon wytwarzany głównie przez przysadkę mózgową, ale u kobiet za jej produkcję odpowiada także macica, gruczoły sutkowe, skóra i komórki układu odpornościowego. Podwyższony poziom prolaktyny może powodować pojawienie się trądziku. Dodatkowo może  wpływać ona na wzrost poziomu androgenów, co można odczuć jako tłustą skórę.

Estrogen – żeński hormon płciowy, w niedużych ilościach występujący również u mężczyzn. Wytwarzają go jajniki, jądra i nadnercza. Zapewnia skórze elastyczność i gładkość, dlatego długotrwałe problemy z jego poziomem mogą przyczyniać się do powstawania zmarszczek.

Progesteron – podobnie jak estrogen, to głównie żeński hormon płciowy. Wytwarzają go komórki ciałka żółtego. Odpowiada za występowanie trądziku, zwłaszcza u kobiet w okresie miesiączki i w początkowej fazie ciąży. W małych ilościach produkują go też męskie jądra i nadnercza – odpowiada za wydzielanie testosteronu i estrogenu. 

Testosteron – hormon wytwarzany przez nadnercza i komórki Leydiga, znajdujące się w męskich jądrach. U kobiet jest produkowany przez nadnercza i jajniki, lecz w znacznie niższej ilości. Wahania poziomu testosteronu mogą być powodem pojawienia się trądziku i przetłuszczonej przez sebum skóry.

Androgeny – hormon produkowany przez kobiece jajniki i nadnercza oraz jądra u mężczyzn. Androgeny mogą być bezpośrednią przyczyną powstania łojotoku. U kobiet zmagających się z hiperandrogenizmem można zaobserwować łysienie lub nadmierne przetłuszczenie skóry.

Melatonina – popularnie nazywana hormonem snu. Jest powiązana z szyszynką i odpowiada za pigmentację skóry. Jej podwyższony lub obniżony poziom może być widoczny jako przebarwienia, lub blada cera.

HGH – hormon wzrostu wydzielany przez przednią część przysadki mózgowej. Nadaje skórze odpowiednią elastyczność i gładkość, dlatego jego zły poziom może powodować pogrubienie skóry lub nadmierną potliwość.

Warto mieć świadomość, że organizm kobiet i mężczyzn wytwarza te same hormony. Istotna różnica tkwi w ich stężeniach i funkcjach, za które odpowiadają.


Stres a zdrowie skóry

Wiele artykułów naukowych dotyczy tematu stresu i jego wpływu na zdrowie skóry. Stres jest reakcją obronną organizmu na zagrożenie. Oczywiście nie odczuwamy go wyłącznie sytuacjach niebezpiecznych. Jego obecność daje o sobie znać w ważnych momentach jak egzamin, randka czy rozmowa o pracę. Niestety część ludzi może doświadczać go niemalże codziennie, ze względu na charakter swojej pracy lub stresujące problemy prywatne.

Adrenalina, noradrenalina i kortyzol to hormony, które produkuje organizm podczas stresu psychologicznego. Mają istotny wpływ na kondycję skóry. Co więcej, stres może wpłynąć na pojawienie się chorób, takich jak choroba Hashimoto, insulinooporność lub stan przedcukrzycowy, czy cukrzyca. Każda z nich może pokazać swoją obecność poprzez pogorszenie kondycji skóry.

Długie narażenie na stres może mieć negatywne skutki nie tylko dla skóry, ale i zdrowia. Właśnie dlatego nie powinno się lekceważyć tego problemu. Życie każdego człowieka wygląda inaczej, dlatego każdy przypadek może wymagać podjęcia innych kroków. Pamiętaj, że leczeniem zmian skórnych o podłożu hormonalnym zajmuje się dermatolog i endokrynolog.

Jeśli masz problemy skórne, które mogą mieć podłoże hormonalne, skontaktuj się z lekarzem.
W LuMedic możesz zarejstrować się telefonicznie 221502020 do specjalistów endokrynologów:

  • dr n. med. Luiza Napiórkowska,
  • dr n. med. Anna Kępczyńska-Nyk,
  • dr n. med. Anna Lewicka.