Zespół napięcia przedmiesiączkowego (ang. premenstrual syndrome, PMS) to zbiór objawów somatycznych i psychicznych, które pojawiają się w dniach poprzedzających menstruację. Symptomy PMS takie jak m.in.: bóle głowy, wzdęcia, tkliwość piersi, rozdrażnienie, smutek i problemy z koncentracją, potrafią być na tyle nasilone, że zakłócają normalne funkcjonowanie. Charakterystyczne jest ustępowanie tych dolegliwości wraz z miesiączką. Co jest przyczyną zespołu napięcia przedmiesiączkowego? Jak diagnozujemy i leczymy PMS? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w poniższym artykule.

Czym jest PMS?

Od 1982 r. PMS jest wpisany do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10.  To realne zaburzenie, z którym zmaga się ponad 80% kobiet w wieku rozrodczym. Część z nich przechodzi PMS łagodniej, jednak w skrajnych przypadkach objawy te mogą być tak nasilone, że poważnie utrudniają pacjentkom życie, prowadząc do dezorganizacji życia zawodowego i relacji społecznych.

Przyczyny występowania zespołu napięcia przedmiesiączkowego

Dokładne przyczyny zespołu napięcia przedmiesiączkowego nie są w pełni poznane, ale wiadomo, że związane są one z wahaniami hormonów płciowych w cyklu menstruacyjnym. PMS cechuje się podwyższonym poziomem progesteronu w II fazie cyklu, czyli w fazie lutealnej. Wiadomo również, że PMS towarzyszy cyklom owulacyjnym, a zahamowanie owulacji np. przez podanie Pacjentce leków antykoncepcyjnych, hamuje dokuczliwe objawy PMS.

Dodatkowo czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia PMS to m.in.:

  1. wysokie BMI,
  2. stres,
  3. niedobory witamin i składników mineralnych,
  4. traumatyczne doświadczenia,
  5. zła jakość życia.

Objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego

Zespół napięcia przedmiesiączkowego obejmuje niemal 300 różnych objawów. U każdej kobiety mogą wystąpić inne dolegliwości. Ich natężenie i czas utrzymywania również może się różnić. Co więcej, odczuwane symptomy mogą się zmieniać w kolejnych cyklach. Symptomy PMS dzielą się na psychiczne i somatyczne (fizyczne).

Objawy psychiczne PMS to m.in:

  1. obniżenie nastroju,
  2. drażliwość,
  3. pobudliwość,
  4. poczucie beznadziejności,
  5. gniew,
  6. labilność emocjonalna,
  7. wrażliwość,
  8. smutek,
  9. trudności w koncentracji,
  10. utrata zainteresowania aktywnościami, które dotychczas sprawiały przyjemność,
  11. pogorszenie kontaktów międzyludzkich.

Objawy fizyczne PMS to m.in.:

  1. tkliwość i powiększenie piersi,
  2. bóle głowy,
  3. bóle mięśni, kości i stawów,
  4. bóle brzucha,
  5. nudności,
  6. wzdęcia,
  7. niepohamowany apetyt,
  8. poczucie zwiększenia masy ciała.

Diagnostyka zespołu napięcia przedmiesiączkowego

Diagnostyka PMS wymaga obecności co najmniej jednego psychicznego i somatycznego objawu, które poważnie wpływają na codzienne funkcjonowanie. Objawy te muszą występować cyklicznie, w II fazie cyklu, przez co najmniej dwa cykle.

Ważne jest także wykluczenie innych schorzeń o symptomach przypominających PMS, takich jak:

  1. depresja,
  2. zaburzenia lękowe,
  3. choroba afektywna dwubiegunowa,
  4. choroby tarczycy,
  5. endometrioza.

Leczenie PMS

Ponad połowa Pacjentek doświadczających uciążliwych symptomów PMS nie zgłasza się do lekarza. Prawdopodobnie jest to spowodowane powszechnym przekonaniem, że pogorszenie samopoczucia na kilka dni przed miesiączką jest normalne. Tymczasem przykre objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego mogą i powinny być skutecznie łagodzone.

Leczenie PMS często wymaga wielospecjalistycznego podejścia, w tym współpracy lekarza ginekologa, psychiatry i endokrynologa.

U niektórych kobiet dokuczliwe objawy PMS ustępują po zastosowaniu suplementacji magnezu i omega 3.

Korzystne zmiany widać również po zmianie stylu życia, tj.: wprowadzeniu regularnej aktywności fizycznej oraz stosowaniu zdrowej diety z ograniczeniem alkoholu, kawy i cukru.

Pomocne w łagodzeniu objawów PMS będą również:

  1. utrata nadmiernej masy ciała,
  2. zmniejszenie narażenia na stres,
  3. poprawa jakości snu,
  4. techniki relaksacyjne (masaż, medytacja),
  5. terapia poznawczo-behawioralna.

W cięższych przypadkach warto rozważyć włączenie antykoncepcji hormonalnej.

Jeśli to nie pomaga, ulgę mogą przynieść leczenie lekami z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), stosowanych w sposób ciągły lub cykliczne w II fazie cyklu

Domowe sposoby na PMS

Pomocne podczas PMS mogą okazać się domowe sposoby. Korzystne działanie łagodzące objawy PMS mają naturalne preparaty roślinne, takie jak:

  1. olej z wiesiołka,
  2. mięta pieprzowa,
  3. kurkumina,
  4. niepokalanek mnisi.