Choroby weneryczne (STD), to grupa chorób, którymi można zarazić się poprzez kontakt seksualny. Dzielimy je na te wywoływane przez: bakterie, wirusy, grzyby i pasożyty. Do zakażenia może dojść nie tylko podczas stosunku pochwowego, ale również podczas kontaktów oralnych lub analnych.
Podczas seksu z osobą zakażoną na nasze zdrowie czai się szereg chorób wenerycznych, które powodują ból, swędzenie, pieczenie i inne nieprzyjemne objawy. Chwila przyjemności może zatem kosztować nas wizytę u lekarza i konieczność wprowadzenia leczenia farmakologicznego.
W tym artykule wyjaśniamy, jakie choroby przenoszone drogą płciową wyróżniamy, kto jest na nie narażony i jak się przed nimi chronić.
Kto jest narażony na zakażenie chorobami wenerycznymi?
Najwięcej chorób przenoszonych drogą płciową notuje się wśród osób młodych, między 15. a 24. r.ż., zamieszkujących w dużych aglomeracjach miejskich. Na choroby weneryczne narażone są jednak wszystkie osoby, niezależnie od płci i wieku, o dużej aktywności seksualnej, niestosujące prezerwatyw, często zmieniające partnerów i praktykujące różne niestandardowe techniki seksualne. Zapadalność na choroby wzrasta wśród mężczyzn o orientacji homoseksualnej, niepozostających w stałych związkach.
Do czynników zwiększających ryzyko zapadnięcia na choroby przenoszoną drogą płciową należy również niski status materialny, przynależność do mniejszości rasowych i narodowych, a także nadużywanie substancji psychoaktywnych, które zwiększają skłonność do podejmowanie ryzykowanych zachowań seksualnych.
Choroby weneryczne wywoływane przez bakterie
Rzeżączka – do zakażenia dochodzi poprzez niezabezpieczony kontakt seksualny z osobą chorą. Rzeżączka to choroba wywoływana przez bakterie, które rozwijają się w ciepłych i wilgotnych miejscach, takich jak pochwa, szyjka macicy, odbyt lub gardło. Rzeżączka u kobiet najczęściej nie daje żadnych objawów, jednak mogą zdarzyć się wodniste upławy o zielonkawym zabarwieniu, ból podczas oddawania moczu, pieczenie okolic intymnych oraz obfita miesiączka. U mężczyzn rzeżączka objawia się m.in. bólem jąder, ropnym wyciekiem z cewki moczowej, stanem zapalnym napletka oraz pieczeniem przy oddawaniu moczu.
Kiła – to choroba zakaźna wywoływana przez krętki (rodzaj drobnoustrojów) rozwijające się we krwi i innych płynach ustrojowych. Drogą zakażenia jest najczęściej stosunek seksualny z osobą chorą, ale możliwe jest także zarażenie się poprzez pocałunek, jeżeli bakterie obecne są w gardle osoby zarażonej. U większości osób kiła przebiega bezobjawowo, ale mogą pojawić się m.in. wrzody na genitaliach lub sromie, wysypka na dłoniach i podeszwach stóp. Nieleczona kiła może doprowadzić do uszkodzeń układu nerwowego, układu krążenia, kości, stawów i zaburzeń psychicznych.
Chlamydioza – przenosi się poprzez kontakty seksualne oraz poprzez uszkodzoną skórę i błonę śluzową. W 70–80% przypadków zakażenie przebiega bezobjawowo, a diagnozowana jest dopiero kiedy powoduje powikłania. U mężczyzn choroba może powodować zapalenie najądrza. Z kolei u kobiet zakażenie może prowadzić do zapalenia narządów miednicy mniejszej, którego następstwem jest bezpłodność.
Choroby weneryczne wywoływane przez wirusy
HIV – to wirus, który atakuje ludzki układ odpornościowy. Do zakażenia dochodzi najczęściej na skutek wymiany płynów ustrojowych, takich jak: nasienie, wydzielina pochwowa, krew czy pokarm kobiecy. Przez większość czasu choroba nie daje żadnych objawów. Obecność wirusa stopniowo wyniszcza układ odpornościowy, a wraz z rozwojem choroby prowadzi do AIDS, czyli zespołu nabytego niedoboru odporności.
Opryszczka narządów płciowych – wywołują ją wirusy należące do tej samej grupy co wirus ospy wietrznej, półpaśca i mononukleozy. Objawia się pieczeniem i swędzeniem narządów płciowych lub w okolicach odbytu, bólem podczas oddawania moczu. Mogą pojawić się także drobne pęcherze wypełnione przeźroczystym płynem, które po pęknięciu tworzą bolesne, zaczerwienione owrzodzenia.
Wirusowe zapalenie wątroby – to choroba wątroby wywołana zakażeniem wirusowym. Choroba przenosi się w wyniku kontaktu z nasieniem, krwią, wydzieliną pochwową lub ejakulatem osoby zakażonej. Okres wylęgania choroby trwa od 6 do 23 tygodni. Objawy wirusowego zapalenia wątroby mogą by niewidoczne, czyli choroba może przebiegać bezobjawowo, lub Pacjent może jedynie zgłaszać zmęczenie i osłabienie. Pełnoobjawowa choroba polega na występowaniu: żółtaczki, bólu brzucha, wymiotów, nudności, wysokiej gorączki, bólu gardła lub kaszlu, ciemnej barwy moczu i jasnych stolców.
Kłykciny kończyste (HPV) – chorobę wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego, która powoduje powstawanie brodawek o różnej lokalizacji. Jednym z ich rodzajów są kłykciny kończyste zlokalizowane w pochwie, szyjce macicy, sromie, prąciu, w okolicach odbytu. Kobiety zarażone wirusem powinny regularnie wykonywać badanie cytologiczne, ponieważ różne typy wirusów HPV mogą powodować raka szyjki macicy.
Choroby weneryczne wywoływane przez pierwotniaki i grzyby
Rzęsistkowica – zwana również trychomonadozą, to choroba spowodowana przez pasożyty bytujące w pochwie kobiet lub w cewce moczowej mężczyzn. Objawy choroby zazwyczaj pojawiają się w ciągu miesiąca od zakażenia pasożytem. U kobiet są to rzadkie, pieniste, żółte lub zielonkawe upławy z pochwy o rybim zapachu. U mężczyzn może występować nietypowa wydzielina z cewki moczowej lub ból prącia.
Choroby weneryczne wywoływane przez pasożyty
Świerzb okolic intymnych – to choroba wywoływana przez świerzbowca ludzkiego. Najczęstsze objawy to przede wszystkim silny świąd skóry – u mężczyzn w okolicach worka mosznowego i prącia, a u kobiet wokół warg sromowych i wzgórka łonowego.
Wszawica łonowa – to choroba wywołana specyficznym gatunek wszy, bytującym na włosach łonowych. Do zakażenia dochodzi zazwyczaj podczas kontaktów seksualnych. Jednak wszawicą można zarazić się także korzystając z odzieży, pościeli czy ręczników należących do zarażonej osoby. Choroba powoduje świąd genitaliów, wzgórka łonowego, brzucha, pachwin i ud.
Profilaktyka – jak zmniejszyć ryzyko zachorowania?
Profilaktyka STD polega na zabezpieczaniu się podczas stosunku płciowego. Pamiętajmy jednak, że antykoncepcja hormonalna nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. W tym celu zaleca się stosowanie prezerwatyw, zarówno męskich, jak i damskich, a także chusteczek do seksu oralnego. Również współżycie z jednym, stałym partnerem minimalizuje prawdopodobieństwo zarażenia.